Redundantie of schokbestendigheid anders bekeken

Dit artikel is het resultaat van een samenwerking tussen Eric Van den Broele en Koen Michielsen.

Het is een groot misverstand dat het project dat Graydon ontwikkelde rond redundantie of de schokbestendigheid van bedrijven - en de daarbij behorende score - in functie stond van de coronacrisis. Het idee zat al langer in de pijplijn, lang voor er sprake was van Covid-19. Ja, de pandemie joeg een schokgolf door de bedrijfswereld, maar we komen wel vaker schokken tegen. Veel meer dan u overigens denkt en die hebben allemaal een impact op onze economie. Al is de impact van de ene schok wel groter dan de andere.

De ontwikkeling van de schokbestendigheidsscore was zo goed als klaar of stond toch minstens in grote lijnen op papier toen corona uitbrak. De crisis heeft de praktische uitwerking alleen maar versneld. Het is dan ook zinvol om eens terug te grijpen naar de basis van de redenering rond redundantie of schokbestendigheid.

De basis van schokbestendigheid

Tijdens de voorbije decennia heeft het normale bedrijfsleven zich meer en meer gericht op efficiëntie. In het kielzog daarvan is een financiële spitstechnologie geboren, waarbij ondernemingen op zoek zijn gegaan naar manieren om geld op korte termijn maximaal te laten renderen. Vanuit die visie betekent het dat de reserves waar een onderneming over beschikt totaal overbodig en dus redundant zijn als ze niet onmiddellijk aangewend worden. Financiële reserves zijn in dat specifieke kader als het ware de sok onder de matras, die niet rendeert.

Tot op zekere hoogte is dat ook juist, maar redundantie is meer dan alleen overbodigheid. In medische termen en in de biologie verwijst redundantie naar iets wat we niet nodig hebben, maar wat wel van vitaal belang kan zijn. Toegepast op het menselijk lichaam hebben we bijvoorbeeld twee longen en twee nieren, terwijl we perfect kunnen overleven met één exemplaar. De natuur heeft ons echter met twee exemplaren begunstigd om ons meer overlevingskansen te geven wanneer er één wegvalt. Hierin ligt ook de basis voor de redenering rond schokbestendigheid.

Reserves in de bedrijfswereld

Toegepast op onze bedrijfswereld is het zinvol om te weten in welke mate een onderneming een overschot aan reserves heeft, bovenop de reserves die nodig zijn om de normale bedrijfsvoering en de normaal voorspelbare risico’s te dekken. Een typisch voorbeeld van een normaal voorspelbaar risico zijn de klanten die hun facturen niet betalen. Daar wordt een provisie voor aangelegd. Het is een vorm van reserves met een duidelijk doel en een duidelijk omschreven risico, dat tot op een zekere hoogte ook voorspelbaar is.

Alles wat buiten de norm valt, wordt via dezelfde financiële spitstechnologie als overbodig gezien en dus weggesluisd uit het bedrijf. Enerzijds kan een bedrijf dus perfect rendabel, solvabel en liquide zijn. Het kan ook hoog aangeschreven staan bij de aandeelhouders, die jaarlijks een royaal dividend ontvangen. Anderzijds kan het zijn dat het bedrijf, bij het minste wat er gebeurt buiten de normaal voorspelbare wereld, niet in staat is om autonoom verder te handelen. Tijdens Covid-19, en nog meer tijdens de naweeën en huidige vervolgschokken, zien we daar massaal veel voorbeelden van.

De essentie van schokbestendigheid

In essentie komt het er dus op neer om redundantie op een andere manier te bekijken. Namelijk niet als een overbodige reserve, maar als een reserve die een bedrijf opbouwt om aan bepaalde, plotse gebeurtenissen te kunnen beantwoorden. Op een snelle manier, zodat de continuïteit op lange termijn ondersteund wordt. Dat is redundantie, dat is schokbestendigheid.

Voor de duidelijkheid: een bedrijf dat volgens een normale financiële analyse perfect gezond lijkt, kan door een plotse schok de mist ingaan wegens gebrek aan redundantie.

Het is deze benadering die Graydon bij de plots opgedoken coronapandemie verder ontwikkeld heeft, specifiek om de impact van corona te kunnen meten. Maar, net dezelfde redenering is ook van toepassing in tal van andere omstandigheden en die hoeven niet altijd betrekking te hebben op een volledige economie. Het zijn wel telkens omstandigheden waarbij een deelpopulatie van een economie geraakt wordt en in een al dan niet volledige discontinuïteit terecht komt. Maar over de verschillende schokken waarmee we geconfronteerd worden, leest u meer in een volgend artikel.