Graydon event - Fighting fraud together
Terug naar overzicht
blog

De kost van fraude voor onze maatschappij en voor uw bedrijf

Fraude, in alle mogelijke vormen, kost onze Belgische staat elk jaar miljarden. We hadden een gesprek met Peter De Keyzer, Chief Economist en Managing Partner bij Growth Inc., over het wereldwijde probleem. Hij schetst in dit eerste deel onder andere de kost van fraude voor onze maatschappij en voor uw bedrijf. De opportuniteiten om dit grondig aan te pakken zijn alvast gigantisch.

Definitie

Er zijn heel veel definities terug te vinden om de term fraude te omschrijven. Hoe zou jij fraude definiëren?

“Identiteitsfraude, belastingontwijking, misbruik van informatie, witwassen van geld, corruptie, … Grosso modo noemen we dat allemaal fraude”, zegt Peter De Keyzer. “Maar als je het gewoon fysiek bekijkt, dan is het eigenlijk het gebruik van een – vaak gecompliceerde en digitale – methodiek om iemand geld afhandig te maken. Operationeel gezien spiegel je de tegenpartij zaken voor die niet overeenstemmen met de realiteit, met het oog om op een of andere manier bedrog te plegen.”

Macro-economisch gezien hangt daar een kost aan vast.

“Fraude kun je eigenlijk classificeren als transactiekosten. Fraude maakt transacties moeilijker, duurder en minder betrouwbaar. In landen die bijzonder corrupt zijn, merk je trouwens dat er heel wat minder transacties gebeuren.”

“Als je vermoedt dat een bepaalde transactie fraudegevoelig is, dan zul je je op allerlei manieren willen indekken om dat risico te verkleinen. Je zult bijvoorbeeld extra controles uitvoeren. Dat betekent dat de transactiekosten toenemen en het verkleint de kans dat je een transactie effectief zult aangaan. Je krijgt dus het tegendeel van een gesmeerd proces, waarin een economie normaal hoort te draaien. Fraude is als zand in de machine. Die zal dus minder snel en minder vlot beginnen lopen en dat is die macro-economische kost van fraude.”

Kostprijs voor de maatschappij

Hoe groter het vermoeden van fraude, hoe hoger de transactiekosten en hoe stroever processen verlopen dus. Is die kost aan de maatschappij in cijfers uit te drukken?

“De universiteit van Portsmouth heeft zich daar een keer over gebogen. Die stelt dat het gaat om 6.4% van het wereldwijde bruto binnenlands product. Dat is met andere woorden 4.37 triljoen pond of twee keer het volledige BBP van het VK. Het gaat dus om een enorm bedrag waar we ons nauwelijks iets bij kunnen voorstellen. Maar simpel gezegd verlies je dus 6.4% aan transactiekosten om op een normale manier te kunnen ondernemen.”

Kostprijs voor België

“Als je dan ziet wat die 6.4% voor België betekent, dan gaat het elk jaar om een bedrag van zo’n 25 miljard euro. Elk jaar! Oftewel groot genoeg om het gat in onze begroting in één keer te dichten en de volgende jaren voldoende om de helft van onze sociale zekerheid te financieren.”

Een betere strijd tegen fiscale fraude vind je steeds terug in de begroting. Nochtans rekent onze regering telkens maar op enkele honderden miljoenen.

“Meestal geeft het aan hoe de onderhandelingen verlopen zijn. Hoe groter dat bedrag, hoe moelijker de onderhandelingen, want een betere strijd tegen fiscale fraude is meestal zo’n restpost die aan de begroting toegevoegd wordt om ze te laten kloppen. Terwijl het potentieel voor België, als we ons baseren op de wereldwijde cijfers, liefst 25 miljard euro bedraagt.”

“Maar dan zal onze overheid natuurlijk andere en betere methodes moeten inzetten om dat bedrag, of zelfs nog maar een fractie daarvan, te kunnen recupereren. Maar het kan. En als ze zelfs nog maar enkele procenten van dat bedrag kan aanboren, dan heeft onze staat al meer dan die bescheiden 500 miljoen waar het nu vaak over gaat.”

Kostprijs voor uw bedrijf

De 6.4% is ook toepasbaar op bedrijven. Dus als bedrijf, en als radertje in onze totale economie, heb ik er ook baat bij om fraude te bestrijden.

“Jazeker. Reken maar uit. Bedraagt je omzet 1 miljoen? 10 miljoen? 100 miljoen? Wel, 6.4% ben je op één of andere manier kwijt aan fraude. Dus wat is het je waard om die 6.4% terug te winnen? Of anders gezegd, hoe leg je die ‘gecompliceerde methodes’ die fraudeurs hanteren bloot? Hoe kom je die methodes eerder te weten dan degenen die ermee bezig zijn? Dat is het ultieme verhaal. Fraude bestaat al zo lang als de mensheid. Het komt in allerlei vormen terug in verschillende sectoren. Digitalisering heeft heel wat opportuniteiten geopend voor de maatschappij, maar ook voor degenen die daar misbruik van willen maken.”

“Het is dus een voortdurende race tussen de fraudeur en de speurder. En hoe meer en betere wapens de speurder heeft en hoe inventiever die is, hoe kleiner het verschil zal zijn in die race. Maar opnieuw, met 25 miljard euro zijn de opportuniteiten gigantisch.”

In een tweede deel van het gesprek gaat Peter De Keyzer dieper in op de link tussen fraude en de maatschappij. Is de ene maatschappij fraudegevoeliger dan de andere? Het antwoord kunnen we al verklappen: ja. Maar onze gesprekspartner heeft er ook een passend antwoord voor.

Gelijkaardige publicaties