Big data verbeteren uw risk management
Terug naar overzicht
blog

De 4 meest voorkomende vormen van fraude

Meerdere vormen van fraude teisteren vandaag het bedrijfsleven. Onlangs kwam bij Studio 100 aan het licht hoe een werknemer miljoenen euro's liet verdwijnen. Naast grote bedrijven vallen ook steeds vaker kmo's ten prooi aan malafide personen. De economische schade die ze aanrichten, kan voor een vennootschap de doodsteek betekenen. Mits de nodige waakzaamheid en andere maatregelen kan het gevaar echter aanzienlijk beperkt worden.

Onlangs realiseerde een Belgisch bedrijf zich dat het in zes jaar tijd voor 1,2 miljoen euro aan mazoutfacturen had betaald. Een fikse som, temeer omdat het in al die jaren geen druppel mazout had verbruikt. Het was een werknemer die de valse facturen telkens had laten goedkeuren. Ook bij Studio 100 lagen fictieve facturatiestromen aan de basis van de grote 'verdwijntruuk'.

Toch moet de oorsprong van fraude niet steeds intern gezocht worden. Buitenstaanders profiteren van de toenemende beschikbaarheid van informatie online om geruisloos in een bedrijf te infiltreren. Daarbij gaan zij almaar driester en creatiever te werk. Toch kunt u heel wat stappen ondernemen om mogelijke oplichters de pas af te snijden. Houd u vast voor deze meest voorkomende vormen van fraude en lees ook hoe u ze kunt opsporen of vermijden.

1. Werknemersfraude

Deze vorm van fraude situeert zich vaak op de financiële afdeling, de boekhouding of interne controle. Meestal gaat het om medewerkers met een hogere functie, want hoe hoger in functie, hoe dichter bij het geld. Bovendien weten ze hoe ze controle- en veiligheidsmechanismen van het bedrijf kunnen omzeilen. Op een slimme manier schrijven ze geld over naar een rekening waarover zij zelf direct of indirect de controle hebben.

Het begint steeds kleinschalig met een relatief verwaarloosbaar bedrag. Maar bij elke volgende transactie zal die som geleidelijk toenemen. Zolang niemand zich vragen stelt, gaan de praktijken onverstoord verder. Tot het bedrag te hoog is opgelopen om nog onopgemerkt te blijven.

Hoe voorkomen? Een gedeelde verantwoordelijkheid bij de betaling van leveranciers is cruciaal. Zo bouwt u met een systeem van dubbele handtekening een extra veiligheid in. Met een kleine interne audit krijgt u zicht op hoe de betalingen gebeuren in uw bedrijf en wie er allemaal bevoegd is om geld over te maken. Zo komen al snel eventuele zwakheden aan het licht.

2. CEO-fraude en social engineering

Bij digitale fraude - ook wel cyberfraude - gaat het steeds vaker om CEO-fraude. Hackers viseren en manipuleren de zwakste schakel van een bedrijf, de mens, om gevoelige informatie vrij te geven of onbewust schadelijke acties te ondernemen. Oplichters doen daarbij aan ‘social engineering’: ze maken gebruik van de groeiende beschikbaarheid van informatie om te infiltreren in een bedrijf.

Een concreet voorbeeld verduidelijkt de vindingrijkheid:

Een financieel medewerker van een multinational ontvangt een persoonlijke e-mail van de CEO. Daarin wordt zijn medewerking verzocht voor een belangrijke overname in het buitenland, die voorlopig nog geheim dient te blijven. Om de deal te kunnen sluiten moet snel - én discreet - een bedrag van 500.000 euro worden vrijgemaakt. De medewerker voelt zich gevleid door het vertrouwen van de CEO. Zonder verdere vragen te stellen schrijft hij dan ook het bedrag over op het aangegeven rekeningnummer. Pas enkele weken later komt aan het licht dat er nooit sprake was van een overname.

Recent kwam nog een nieuwe vorm van fraude via ‘social engineering’ aan het licht, toen bekend werd dat enkele Europese winkelketens voor in totaal 9,1 miljoen euro werden opgelicht. Fraudeurs waren erin geslaagd om zich voor te doen als vertegenwoordigers van grote merken om zo grote sommen geld te ontfutselen.

Hoe voorkomen? Kies voor een open bedrijfscultuur zodat, bij de minste twijfel, sneller bij de leidinggevende wordt aangeklopt ter verduidelijking. Ook worden bij CEO-fraude vaak tussenpersonen ingeschakeld die zich aandienen als belangrijke zakenman, manager of jurist. Het is dus zeer belangrijk om steeds de achtergrond van zakenrelaties te screenen, zodat u weet met wie u te maken heeft.

3. Factuurfraude

Een vorm van fraude die al een poos meegaat, is factuurfraude. Papieren facturen per post worden onderschept, waarna het rekeningnummer gewijzigd wordt. Het bedrag wordt betaald op een frauduleuze rekening. Uiteraard is het geld (en meestal ook de daders) met de noorderzon verdwenen alvorens iemand iets in de gaten krijgt.

Recent kreeg factuurfraude ook een digitale variant. Daarbij dringt een hacker binnen in het informaticasysteem van een leverancier en onderschept hij facturatiemails of andere boekhoudkundige gegevens. Ook gebeurt het dat hij het IT-systeem besmet met een virus. Doorgaans gaat het om een 'worm', waardoor het mogelijk wordt om vanop afstand in het systeem of in e-mailberichten een rekeningnummer aan te passen.

Hoe voorkomen? Kies steeds voor digitale facturen, die zijn moeilijker te onderscheppen. Link in uw boekhouding rekeningnummers aan bedrijven. Als u plots een factuur ontvangt met een andere rekeningnummer, dan krijgt u daar automatisch melding van. Neem contact op met uw leverancier en vraag of de wijziging klopt.

4. Fraude via het Belgisch Staatblad

Een goed doordachte vorm van fraude misbruikt het Belgisch Staatsblad om bedrijven op te lichten. Via een officiële publicatie laat een frauduleus persoon zichzelf tot bestuurder aanstellen. Dat doet hij door een standaardformulier af te drukken en zich op de griffie van een Rechtbank van Koophandel kenbaar te maken als de nieuwe gedelegeerd bestuurder. Dat de handtekening van huidige bestuurders op het formulier vals is, wordt niet opgemerkt.

Een tijdje later staat de oplichter in het Belgisch Staatsblad als nieuwe gedelegeerd bestuurder. In de statuten van een bedrijf, die elke bank zo kan opvragen, staat aangegeven welke personen kunnen optreden als vertegenwoordiger van de vennootschap. Mits wat handigheid kan de oplichter zo flink wat kapitaal van de rekeningen van een onderneming halen.

Hoe voorkomen? Waakzaamheid is de sleutel. Hou nauwgezet veranderingen in het bestuur of de statuten van uw zakenrelaties in het oog. Zo wordt u onmiddellijk op de hoogte gebracht wanneer een mandaat gewijzigd wordt. U kan meteen actie ondernemen wanneer blijkt dat het om een poging tot fraude gaat.

Let op, dit zijn  nog niet alle vormen van fraude. Download ook onderstaand e-paper waarin naast de meest voorkomende oplichtingspraktijken nog drie andere vormen besproken worden:

Fraude, een sluipend gevaar voor elke onderneming

Gelijkaardige publicaties