Econoom Peter De Keyzer: “Ondernemers en bedrijven zijn innovatief en creatief genoeg om zelf aan de kar te trekken”

Ondernemers kregen de afgelopen jaren te maken met heel wat onverwachte schokken en ook de volgende jaren beloven best uitdagend te worden. Peter De Keyzer heeft een lange carrière achter de rug als hoofdeconoom van verschillende financiële instellingen. Tijdens ons afgelopen webinar deelde hij zijn inzichten over de economische context van vandaag en de impact op Belgische ondernemingen, uw eigen organisatie en uw zakenrelaties.  

De afgelopen jaren moesten we er niet van wakker liggen, maar nu liggen de inflatiecijfers historisch hoog. Consumenten én ondernemingen hebben daardoor te kampen met hoge prijsstijgingen. “De grootste impact voor ondernemingen zijn vooral de kosten die hoog oplopen”, vertelt Peter, “Voor bouwondernemingen wordt de aankoopprijs van materialen bijvoorbeeld alsmaar duurder.”

“Daarbij komt ook nog eens dat zo goed als alle energieprijzen sterk toenemen. Zowel energie-intensieve ondernemingen als dienstenondernemingen zijn daar zeer onderhevig aan. Naast al deze oplopende inputkosten is er dan nog de automatische loonindexering, waardoor ondernemingen de lonen verplicht moeten optrekken. Ondernemingen kunnen die extra kosten doorrekenen aan hun klanten (pricing power) of hun productiviteitswinsten verhogen door het personeel efficiënter te laten werken. Veel bedrijven hebben dus geen andere keuze dan hun afzetprijzen te verhogen, anders verdwijnen hun winstmarges als sneeuw voor de zon.”

De exacte evolutie van de energieprijzen is, ook voor Peter, moeilijk in te schatten, al kan hij wel enkele voorspellingen doen: “Op korte termijn is er een koufront in aantocht naar Europa, wat de kosten voor energie ongetwijfeld de lucht in zal doen schieten. Rusland heeft bovendien gedreigd om de aanvoer van gas naar Europa verder te bemoeilijken, wat het aanbod zal beperken. Daardoor zullen we op middellange termijn moeten evolueren naar een groene economie. Ook deze versnelde transitie zal de energieprijzen doen stijgen.”

Om te vermijden dat het hele verhaal van de energieprijzen ook in onze financiële sector zou inslaan, waakt de Europese Centrale Bank via de verschillende Nationale Banken over onze financiële instellingen. Dat hebben we volgens Peter te danken aan de financiële crisis van 2007 – 2009, waarbij het gebrek aan liquiditeit een groot probleem was. “Daar hebben we uit geleerd en nu houden we de liquiditeit veel strenger in de gaten”, vertelt Peter. “Net daarom heeft de Europese Centrale Bank de rente in Europa minder fors verhoogd: de energie- en gascrisis treft Europa namelijk veel harder.”

“Wij zijn een van de weinige landen ter wereld waar de lonen en uitkeringen automatisch gekoppeld zijn aan de index. Of dat systeem al dan niet moet verdwijnen, is een debat dat op zowel op korte als lange termijn gevoerd moet worden. De meeste ondernemingen zullen hun lonen volgend jaar met tenminste 10% zien stijgen. Multinationals met bijvoorbeeld vestigingen in België en Duitsland weten dan wel waar ze hun productie moeten uitbreiden.” Peter is zelf geen voorstander van de automatische loonindexering: “De loonindexering beschermt de koopkracht van onze burgers op korte termijn, maar ondergraaft die op langere termijn, omdat het ons concurrentiekracht kost.”

“Maar natuurlijk kan je de loonindexering niet zomaar afschaffen midden in een crisis. Dat is een recept voor sociale onrust, staking en polarisatie. Zelf ben ik fan van een systeem waarbij je het nettoloon van de burgers kan indexeren, maar dan zonder de belastingen en de sociale bijdrage die daarbij horen. Dat betekent dat de burger nog altijd beschermd is tegen de inflatie, maar dat de extra sociale lasten en belastingen die daarbij horen niet langer naar de overheid gaan.”

“Een maatstaf voor de groei van onze economie is de som van de waarden van alle goederen en diensten die in België geproduceerd worden”, legt Peter uit. “Wanneer de totale waarden van die goederen en diensten twee kwartalen op rij dalen, spreken we van een economische recessie. Voor Europa is het voorlopig wat koffiedik kijken. Zowel de consument als ondernemingen zijn voorzichtig en zullen daardoor kleinere uitgaven doen. De bezorgdheid om een potentiële recessie kan een effectieve recessie natuurlijk wel eens in de hand werken.”

Ook al is België een van de rijkste landen ter wereld, in vergelijking met onze peers doen we het eigenlijk helemaal niet zo goed: “Ga maar eens vergelijken met Zwitserland, Luxemburg, Nederland, Duitsland, Zweden, Denemarken of Ierland. Of het nu gaat om innovatie, ondernemerschap of de belastingdruk, we betalen bijzonder veel belastingen en tóch zitten we met een hoge overheidsschuld en weinig financiële buffers. Dat zegt heel wat over ons langetermijndenken.” 

Volgens Peter is België daar bijzonder slecht in: “De strategische geletterdheid over de langeretermijnuitdagingen hebben we echt niet in de vingers. In België gaat het debat namelijk altijd over het hier en nu. Elke dag wordt er een nieuwe tegemoetkoming, belasting, korting of premie bedacht, maar niemand heeft het over maatregelen om die extra uitgaven op lange termijn te compenseren. Dat perspectief moet dringend in het publieke debat worden geïntroduceerd.”

“Afgelopen decennia was het best makkelijk ondernemen: rentes waren laag of nul, de groei was stabiel en de inflatie was laag of onbestaande.” Peter noemt de wereld van toen ‘een vreedzaam dorp’: ”We haalden goedkope consumentenproducten uit Azië, energie uit Rusland, ons staal uit China en we verplaatsten fabrieken massaal naar lageloonlanden.”

“Die schijnbare stabiliteit is nu volledig verdwenen. Verandering, onzekerheid en steeds wijzigende omstandigheden worden de norm. Je kan dat vergelijken met de keuze van een wagen: naargelang de omstandigheden kies je ook voor een ander model. Wie op een racecircuit in droge weersomstandigheden een recordtijd wil neerzetten, kiest best voor een perfect getunede sportwagen met veel vermogen, net voldoende brandstof en brede banden met veel grip. Wie op expeditie gaat door de jungle, laat die sportwagen best thuis. Dan kom je verder met een 4×4, met een spade om je auto uit te graven, jerrycans brandstof voor een onverwacht langere tocht en uiteraard een stafkaart en kompas voor het geval je gps het niet meer doet. Dezelfde conclusie geldt vandaag des te meer voor ondernemingen: we betreden een tijdperk van verandering, volatiliteit en lage voorspelbaarheid. Dat vereist dan ook een andere mindset”, aldus Peter.

De bedrijfswereld leeft van onvoorspelbaarheid naar onvoorspelbaarheid. Van schok naar schok. Zijn uw bedrijf, leveranciers én ook uw klanten gewapend om de gestegen energie- en loonkosten te trotseren? En hoe maakt u dit inzichtelijk, zodat u voorbereid bent en gepaste acties kunt ondernemen? Dankzij het GraydonCreditsafe schokbestendigheidsmodel leert u de overlevingskansen van uw ecosysteem efficiënt monitoren.

Bekijk via onderstaande video het volledige webinar met Peter De Keyzer en Hind Salhane.

Het webinar bestaat uit 2 delen:

• een interview met Peter De Keyzer waarin hij zijn inzichten over de economische context van vandaag deelt
• een praktische en gedetailleerde kijk op Schokbestendigheid met Hind Salhane (vanaf minuut 28:25)