Verschoonbaarheid veegt spons over schulden
Een zelfstandige kan meerdere levens hebben en na een faillissement opnieuw beginnen. Afhankelijk van de verschoonbaarheid kunnen vroegere schuldeisers hun vorderingen echter alsnog opeisen.
Wat is verschoonbaar verklaren?
De rechtbank kan de gefailleerde zelfstandige verschoonbaar verklaren, al is het evenwel geen automatisme. Dit houdt in dat hij na het faillissement opnieuw kan starten zonder dat de oude schuldeisers hem nog kunnen lastigvallen om hun vorderingen op te eisen. De verschoonbaarheid haalt de spons over het resterende passief. Alle schulden vervallen dus. Ook degene die niet (tijdig) werden aangemeld bij de curator.
Verschoonbaarheid krijgen was lange tijd een gunst. Ze moest expliciet door de rechtbank worden toegekend.
Verschoonbaarheid is standaard geworden
Dit is inmiddels geëvolueerd. Vandaag is verschoonbaarheid standaard geworden. In zowat 90% à 95% van de gevallen wordt de status toegekend. De verschoonbaarheid zal pas geweigerd worden als er specifieke redenen voor zijn. Dit is het geval als er kwaad opzet in het spel is en de betrokken zelfstandige niet te goeder trouw handelde. Als hij bijvoorbeeld fraudeerde of bezittingen verdonkeremaande. Een zelfstandige die er financieel niet te best voorstaat, doet er dus goed aan om toch correct te blijven. In dat geval krijgt hij na een faillissement immers een nieuwe kans.
Een verkeerde inschatting maken in de bedrijfsvoering of onderuit gaan omdat men zelf een aantal vorderingen niet kon innen, zijn geen grond om de verschoonbaarheid te weigeren. Ze zijn immers inherent aan zakendoen.
Ook voor partner en borgsteller
De verschoonbaarheid geldt trouwens ook voor de partner van de gefailleerde en voor de personen die zich borg gesteld hebben voor de zelfstandige. Voor deze laatsten gebeurt dat wel op voorwaarde dat de borgstelling gratis was en ze er dus niet voor werden betaald. De borgstelling zelf is trouwens relatief. Wie zich borg gesteld had voor de schulden van de gefailleerde (en dus aangesproken kan worden), kan de rechtbank vragen om toch te worden bevrijd van die plichten als zijn verbintenis niet in verhouding staat tot zijn vermogen.
Vrijstelling niet absoluut
De vrijstelling van schulden uit het verleden is overigens niet absoluut. Over een aantal zaken wordt de spons niet geveegd. Dat geldt met name voor schulden die geen betrekking hadden op de beroepsactiviteit van de zelfstandige, maar op zijn privézaken. Het kan dan onder meer gaan om achterstallige onderhoudsuitkeringen of een schadevergoeding bij een ongeval.
Verzet tegen verschoonbaarheid
Bovendien kan elke individuele schuldeiser zich verzetten tegen het vonnis waarin de verschoonbaarheid werd vastgelegd. Hij heeft hiervoor een maand de tijd vanaf de dag van publicatie in het Belgisch Staatsblad. Daarbij moet hij de gefailleerde en de curator laten dagvaarden. Op die manier kan de schuldeiser proberen om later toch nog een deel van zijn vordering te innen.
Wie niet verschoonbaar werd verklaard, hoeft zijn juk overigens niet eeuwig mee te sleuren. Hij kan mits betaling van alle schulden, inclusief intresten en kosten, bij het hof van beroep om rehabilitatie verzoeken. Hij krijgt dan hetzelfde statuut als de persoon die verschoonbaar werd verklaard, alleen hoefde die laatste hiervoor niet alle schulden te betalen.
Voor bedrijven is geen verschoonbaarheid mogelijk.
